سکوبندی آزمایشگاهی به مجموعه عواملی گفته می شود که سبب آماده شدن یک فضای مناسب برای قرار دادن دستگاه ها، ساخت و نصب سکوبندی ازمایشگاهی الزامات و تجهیزات آزمایشگاهی می شوند در واقع به مجموعه کابینت بندی ها و چیدن میز کارهایی که در هر آزمایشگاهی وجود دارد سکوبندی آزمایشگاهی گفته می‌شود.
سکوبندی آزمایشگاهی
به طورکلی برای رعایت استاندارد سکوبندی آزمایشگاه موارد زیر باید رعایت شود:
- كف، ديوار و سقف آزمايشگاه بايد قابل شست و شو بوده و در مقابل مواد شیمیايي و ضد عفوني كننده ها مقاوم باشند.
- درها بايد داراي سطوحي صاف، غیر جاذب، قابل شست و شو و مقاوم در برابر مواد شیمیايي باشند.
- میزهاي كار آزمايشگاهي بايد از وسعت مناسب برخوردار بوده و مجهز به شیر خلاء، شیر گاز، شیر هوا، شیر آب سرد و گرم، فاضلاب و پريز برق ايمن باشند.
- سطوح میز كار آزمايشگاهي بايد قابل شست و شو، يکپارچه و مقاوم به مواد شیمیايي و حرارت باشند.
- اتاق ها و محل كار آزمايشگاهي، بايد حداقل 3 متر از كف تا سقف ارتفاع داشته باشند و فضاي مفید بايد براي هر نفر از 12 متر مکعب كمتر نباشد.
- در فضاي آزمايشگاه نصب تجهیزات و يا قراردادن اشیاء و محصولات نبايد مزاحمتي براي عبور و مرور يا كار كاركنان ايجاد نمايد و در اطراف هر دستگاه بايد فضاي كافي براي انجام آزمايش و نظافت وجود داشته باشد.
- جنس لوله هاي فاضلاب آزمايشگاهي بايد از نوع مقاوم در برابر اسیدها و بازها باشند.
- براي هر اتاق دو در خروجي تعبیه شود ،درها به طرف بیرون اتاق باز شوند ، به طور اتوماتیك بسته گردند و بدون منفذ باشند.
سینک آزمایشگاهی
سینک های آزمایشگاهی ساخته شده از موادی هستند که در برابر اسید و باز مقاوم هستند و همچنین ضد زنگ هستند. جنس این سینک ها از پلی پروپیلن، سرامیک و یا اپوکسی است.
کابینت آزمایشگاهی
کابینت ها و قفسه ها، به عنوان بخشی از فضاي انبارش، باید به تعداد کافی در آزمایشگاه موجود بوده و نسبت به مواد شیمیایی، زنگ زدگی و فرسودگی مقاوم باشند.کابینت ها و قفسه هاي دیواري بایستی به دقت به دیوار نصب شوند و دسترسی به وسایل داخل آن ها به آسانی صورت پذیرد و میزان انباشتگی، متناسب با قابلیت تحمل وزن در آن ها باشد.
از انواع کابینت ها می توان کابینت زمینی، چرخ دار، معلق و دیواری را نام برد.
الزامات فضاي داخلی آزمايشگاه
فضای داخلی آزمایشگاه باید از مواد مقاوم و متناسب با دامنه فعالیت آزمایشگاه ساخته شود و در ساخت آن ها باید شرایط زیر در نظر گرفته شود:
- دیوارها، سقف و کف صاف بوده و به سهولت قابل تمیز کردن باشد، کف باید غیر لغزنده ومقاوم به پاک کننده ها و ضد عفونی کننده های مورد استفاده در آزمایشگاه ها باشد.
- طراحی پنجره ها باید به گونه ای باشد که از ورود گرد و غبار پیشگیری کرده و به سهولت تمیز شوند. توصیه می شود کیفیت هوا (دما،رطوبت،ذرات معلق و…) مطابق با انجام آزمون ها و تجهیزات تنظیم شود. بهتر است برای به حداقل رساندن جریان هوا هنگام آزمون، پنجره ها و درها کاملا بسته شوند. به این منظور استفاده از یک سیستم تهویه فیلتردار با مکش مناسب برای ورود و خروج هوا پیشنهاد می شود. در صورت لزوم، محیط آزمایشگاه با استفاده از کرکره بیرونی پنجره یا صفحات شیشه ای مناسب از اثرات مضر اشعه خورشید حفظ شود.
- در هر اتاق آزمون باید محلی برای شستشوی دست در نظر گرفته شود.
- شرایط محیطی شامل منابع انرژی، آب با کیفیت مناسب برای مصارف مورد نظر، روشنایی مناسب، تهویه مناسب، رطوبت و فشار هوا باید متناسب با فعالیت های آزمایشگاه تامین شود.
- میزهای کار و صندلی های آزمایشگاه باید دارای سطوح صاف و غیر قابل نفوذ، از جنس مقاوم و مناسب و به سهولت قابل تمیز و ضدعفونی کردن باشند.
- ضروری است که تمهیدات لازم برای کنترل ورود حشرات و جوندگان موذی به آزمایشگاه در نظر گرفته شود.
نکات مربوط به تجهیزات آزمایشگاه
تجهیزات موجود در آزمایشگاه باید متناسب با دامنه عملکرد آزمایشگاه باشد. آزمایشگاه باید فهرستی از تجهیزات و دستگاه های مورد استفاده را به تفکیک هر بخش تهیه نماید. کلیه تجهیزات آزمایشگاه باید به صورت منحصر به فرد کدگذاری شده و قابل شناسایی بوده و دارای توضیحاتی در ارتباط با روش کار مدون باشند. در سوابق تجهیزات آزمایشگاهی باید موارد زیر ثبت و نگهداری شوند:
- کد شناسایی تجهیزات
- نام سازنده، نوع وسایل و شماره سریال یا شناسه منحصر به فرد
- محل قرار گرفتن و به کار گیری تجهیزات
- شرایط محیطی لازم برای نگهداری تجهیزات
- دستورالعمل سازنده و یا نحوه کار با دستگاه
- سوابق تعمیر و نگهداری و کالیبراسیون تجهیزات و زمان انجام کالیبراسیون بعدی
نکات مربوط به ایمنی آزمایشگاه
نکات و الزامات ایمنی آزمایشگاه یکی از بخش های مهم برای داشتن آزمایشگاهی ایمن و استاندارد است از این رو توجه به نکات زیر بسیار ضروری است.
- جعبه کمک های اولیه شامل چسب زخم، کرم ضد سوختگی، انواع باند پانسمان ، محلول شستشوی چشم،گاز استریل و غیر استریل، بتادین، داروهای اورژانسی باید در محلی مناسب و قابل دسترس در آزمایشگاه موجود باشند.
- سیستم شست و شوی اضطراری و چشم شوی باید قابل دسترسی باشند.
- هودهای مورد استفاده در آزمایشگاه باید به طور دوره ای از نظر کارآیی مورد بازبینی قرار گیرند.
- کارکنان باید از نکات ایمنی هنگام کار با مواد شیمیایی و میکروبی خطرزا مطلع باشند و در صورت ایجاد خطر نحوه پیشگیری از گسترش خطر را بدانند.لازم به ذکر است که در هنگام کار با محلول های شیمیایی، آزمایش باید در زیر هود انجام شود.
- وسایل اطفاء حریق باید در ارتفاع مناسب قرار داشته باشند ، در دسترس باشند و دارای تاریخ اعتبار باشند.
راه های خروج
به هیچ وجه نبايد خروجي ها و راهروها مسدود باشند. نبايد زباله ها، وسايل ذخیره، لوازم يا مبلمان غیر قابل استفاده را در راه هاي خروجي و راهروها قرار داد. نبايد درهاي خروجي مسدود يا قفل شده باشند. بايد وسايل آتش نشاني، پتوها، دوش هاي اضطراري و غیره در معرض ديد و در دسترس باشد راه هاي منتهي به ساختمان نیز بايد باز باشند.
سکوبندی آزمایشگاهی به مجموعه عواملی گفته می شود که سبب آماده شدن یک فضای مناسب برای قرار دادن دستگاه ها، ساخت و نصب سکوبندی ازمایشگاهی الزامات و تجهیزات آزمایشگاهی می شوند در واقع به مجموعه کابینت بندی ها و چیدن میز کارهایی که در هر آزمایشگاهی وجود دارد سکوبندی آزمایشگاهی گفته می‌شود.
سکوبندی آزمایشگاهی
به طورکلی برای رعایت استاندارد سکوبندی آزمایشگاه موارد زیر باید رعایت شود:
- كف، ديوار و سقف آزمايشگاه بايد قابل شست و شو بوده و در مقابل مواد شیمیايي و ضد عفوني كننده ها مقاوم باشند.
- درها بايد داراي سطوحي صاف، غیر جاذب، قابل شست و شو و مقاوم در برابر مواد شیمیايي باشند.
- میزهاي كار آزمايشگاهي بايد از وسعت مناسب برخوردار بوده و مجهز به شیر خلاء، شیر گاز، شیر هوا، شیر آب سرد و گرم، فاضلاب و پريز برق ايمن باشند.
- سطوح میز كار آزمايشگاهي بايد قابل شست و شو، يکپارچه و مقاوم به مواد شیمیايي و حرارت باشند.
- اتاق ها و محل كار آزمايشگاهي، بايد حداقل 3 متر از كف تا سقف ارتفاع داشته باشند و فضاي مفید بايد براي هر نفر از 12 متر مکعب كمتر نباشد.
- در فضاي آزمايشگاه نصب تجهیزات و يا قراردادن اشیاء و محصولات نبايد مزاحمتي براي عبور و مرور يا كار كاركنان ايجاد نمايد و در اطراف هر دستگاه بايد فضاي كافي براي انجام آزمايش و نظافت وجود داشته باشد.
- جنس لوله هاي فاضلاب آزمايشگاهي بايد از نوع مقاوم در برابر اسیدها و بازها باشند.
- براي هر اتاق دو در خروجي تعبیه شود ،درها به طرف بیرون اتاق باز شوند ، به طور اتوماتیك بسته گردند و بدون منفذ باشند.
سینک آزمایشگاهی
سینک های آزمایشگاهی ساخته شده از موادی هستند که در برابر اسید و باز مقاوم هستند و همچنین ضد زنگ هستند. جنس این سینک ها از پلی پروپیلن، سرامیک و یا اپوکسی است.
کابینت آزمایشگاهی
کابینت ها و قفسه ها، به عنوان بخشی از فضاي انبارش، باید به تعداد کافی در آزمایشگاه موجود بوده و نسبت به مواد شیمیایی، زنگ زدگی و فرسودگی مقاوم باشند.کابینت ها و قفسه هاي دیواري بایستی به دقت به دیوار نصب شوند و دسترسی به وسایل داخل آن ها به آسانی صورت پذیرد و میزان انباشتگی، متناسب با قابلیت تحمل وزن در آن ها باشد.
از انواع کابینت ها می توان کابینت زمینی، چرخ دار، معلق و دیواری را نام برد.
الزامات فضاي داخلی آزمايشگاه
فضای داخلی آزمایشگاه باید از مواد مقاوم و متناسب با دامنه فعالیت آزمایشگاه ساخته شود و در ساخت آن ها باید شرایط زیر در نظر گرفته شود:
- دیوارها، سقف و کف صاف بوده و به سهولت قابل تمیز کردن باشد، کف باید غیر لغزنده ومقاوم به پاک کننده ها و ضد عفونی کننده های مورد استفاده در آزمایشگاه ها باشد.
- طراحی پنجره ها باید به گونه ای باشد که از ورود گرد و غبار پیشگیری کرده و به سهولت تمیز شوند. توصیه می شود کیفیت هوا (دما،رطوبت،ذرات معلق و…) مطابق با انجام آزمون ها و تجهیزات تنظیم شود. بهتر است برای به حداقل رساندن جریان هوا هنگام آزمون، پنجره ها و درها کاملا بسته شوند. به این منظور استفاده از یک سیستم تهویه فیلتردار با مکش مناسب برای ورود و خروج هوا پیشنهاد می شود. در صورت لزوم، محیط آزمایشگاه با استفاده از کرکره بیرونی پنجره یا صفحات شیشه ای مناسب از اثرات مضر اشعه خورشید حفظ شود.
- در هر اتاق آزمون باید محلی برای شستشوی دست در نظر گرفته شود.
- شرایط محیطی شامل منابع انرژی، آب با کیفیت مناسب برای مصارف مورد نظر، روشنایی مناسب، تهویه مناسب، رطوبت و فشار هوا باید متناسب با فعالیت های آزمایشگاه تامین شود.
- میزهای کار و صندلی های آزمایشگاه باید دارای سطوح صاف و غیر قابل نفوذ، از جنس مقاوم و مناسب و به سهولت قابل تمیز و ضدعفونی کردن باشند.
- ضروری است که تمهیدات لازم برای کنترل ورود حشرات و جوندگان موذی به آزمایشگاه در نظر گرفته شود.
نکات مربوط به تجهیزات آزمایشگاه
تجهیزات موجود در آزمایشگاه باید متناسب با دامنه عملکرد آزمایشگاه باشد. آزمایشگاه باید فهرستی از تجهیزات و دستگاه های مورد استفاده را به تفکیک هر بخش تهیه نماید. کلیه تجهیزات آزمایشگاه باید به صورت منحصر به فرد کدگذاری شده و قابل شناسایی بوده و دارای توضیحاتی در ارتباط با روش کار مدون باشند. در سوابق تجهیزات آزمایشگاهی باید موارد زیر ثبت و نگهداری شوند:
- کد شناسایی تجهیزات
- نام سازنده، نوع وسایل و شماره سریال یا شناسه منحصر به فرد
- محل قرار گرفتن و به کار گیری تجهیزات
- شرایط محیطی لازم برای نگهداری تجهیزات
- دستورالعمل سازنده و یا نحوه کار با دستگاه
- سوابق تعمیر و نگهداری و کالیبراسیون تجهیزات و زمان انجام کالیبراسیون بعدی
نکات مربوط به ایمنی آزمایشگاه
نکات و الزامات ایمنی آزمایشگاه یکی از بخش های مهم برای داشتن آزمایشگاهی ایمن و استاندارد است از این رو توجه به نکات زیر بسیار ضروری است.
- جعبه کمک های اولیه شامل چسب زخم، کرم ضد سوختگی، انواع باند پانسمان ، محلول شستشوی چشم،گاز استریل و غیر استریل، بتادین، داروهای اورژانسی باید در محلی مناسب و قابل دسترس در آزمایشگاه موجود باشند.
- سیستم شست و شوی اضطراری و چشم شوی باید قابل دسترسی باشند.
- هودهای مورد استفاده در آزمایشگاه باید به طور دوره ای از نظر کارآیی مورد بازبینی قرار گیرند.
- کارکنان باید از نکات ایمنی هنگام کار با مواد شیمیایی و میکروبی خطرزا مطلع باشند و در صورت ایجاد خطر نحوه پیشگیری از گسترش خطر را بدانند.لازم به ذکر است که در هنگام کار با محلول های شیمیایی، آزمایش باید در زیر هود انجام شود.
- وسایل اطفاء حریق باید در ارتفاع مناسب قرار داشته باشند ، در دسترس باشند و دارای تاریخ اعتبار باشند.
راه های خروج
به هیچ وجه نبايد خروجي ها و راهروها مسدود باشند. نبايد زباله ها، وسايل ذخیره، لوازم يا مبلمان غیر قابل استفاده را در راه هاي خروجي و راهروها قرار داد. نبايد درهاي خروجي مسدود يا قفل شده باشند. بايد وسايل آتش نشاني، پتوها، دوش هاي اضطراري و غیره در معرض ديد و در دسترس باشد راه هاي منتهي به ساختمان نیز بايد باز باشند.
ثبت شرکت در رباط کریم